Ég verð fyrir nokkru áfalli núna um mánaðarmótin. Tilkynnt hefur verið að þá verði lokað á streymisveituna Filmstruck. Hún er i eigu Warner Brothers sem fyrir nokkru runnu inn í síma- og netrisann AT&T. Það þykir ekki hagkvæmt að halda starfseminni áfram.
Ég varð áskrifandi að Filmstruck þegar ég var úti í Bandaríkjunum í fyrrasumar og tókst með einhverjum ráðum að halda áfram að horfa hér heima. Filmstruck hefur einbeitt sér að klassískum og listrænum kvikmyndum, bætt upp sára vöntun á slíku efni á til dæmis Netflix.
Þarna hefur maður getað séð sígildar Hollywoodmyndir, mikið úrval japanskra mynda frá ýmsum skeiðum, þöglar kvikmyndir myndir risa eins og Bergmans, Welles, Fellinis og Tarkovskís. Það var verið að bæta inn sérstakri dagskrá með myndum eftir kvenleikstjóra eins og Wertmüller, Varda og Campion, ekki alls fyrir löngu kom safn af myndum með Paul Newman, og svo með úrvali mynda eftir til dæmis Rosselini, Cuckor, David Lean og Derek Jarman.
Inni í Filmstruck er svo hið mikla Criterion-safn sem kom út á myndböndum og geisladiskum áður en það form varð úrelt. Þar hef ég undanfarið skemmt mér við að horfa á afskaplega forvitnilegar heimildarmyndir um Ólympíuleika. Kom auga á íslenskt glímulið á Ólympíuleikunum í Stokkhólmi 1912, spjótkastarann Kristján Vattnes á Berlínarleikunum 1936 og Vilhjálm Einarsson vinna silfrið á leikunum í Melborne 1956. Allt í uppgerðum og flottum myndgæðum.
Svona má lengi telja. Fyrir mig sem gamlan kvikmyndaunnanda og bíóskríbent er mikill missir að Filmstruck. Því miður er úrvalið á efnisveitum eins og Netflix mjög takmarkað. Einskorðast mikið við sjónvarpsseríur og auðmelt afþeyingarefni. Stundum veltir maður því jafnvel fyrir sér hvort það sé ekki tilræði við alvöru kvikmyndamenningu. Við gætum jafnvel staðið frammi fyrir því að búa í heimi þar sem er erfitt að nálgast klassískar og listrænar kvikmyndir.
Um tíma var gríðarlega mikið gefið út af þeim á geisladiskum. Það var unun að koma í búðir eins og HMV í Oxfordstræti í London og skoða úrvalið. En nú er varla að fólk eigi geislaspilara lengur, þetta er úrelt form – útgáfa geisladiska er mestanpart hætt og sala á þeim hefur lagst af.
Kvikmyndagerðarmaðurinn og bíórýnirinn Ásgrímur Sverrisson skrifar um endalok Filmstruck:
Þetta eru ótíðindi – og það daginn fyrir alþjóðlegan dag kvikmyndavarðveislu. Einhvernveginn hélt maður að hin stafræna öld myndi gera aðgengi að kvikmyndasögunni auðveldara, að til yrðu kvikmyndasöfn – líkt og bókasöfn – aðgengileg almenningi. Vissulega er hægt að kaupa diska á Amazon, hjá Criterion og víðar, en diskar eru víkjandi format. Hvar er hið stafræna kvikmyndasafn? Og hvar, ó hvar – er hið stafræna íslenska kvikmyndasafn?
