Einhver skemmtilegasta ritdeila sem hefur litið dagsins ljós undanfarið tengist heimildarmyndinni Bráðum verður bylting sem var frumsýnd fyrir stuttu. Myndin er gerð af þeim Hjálmtý Heiðdal og Sigurði Skúlasyni og fjallar um þegar hópur róttækra stúdenta lagði undir sig sendiráð Íslands í Stokkhólmi einn dagpart árið 1970. Má segja að þetta hafi verið einn af hápunktum stúdentabyltingarinnar hvað Ísland varðar.
Það eru næstum fimmtíu ár síðar, en vekur þó enn heitar tilfinningar. Einn sendiráðstökumanna, Gústaf Adolf Skúlason, er nú þekktur bloggari yst á hægri væng stjórnmálanna, Svona geta menn tekið sinnaskiptum. Gústaf skrifaði grein í Morgunblaðið á mánudaginn þar sem hann vandaði félögum sínum frá því um árið ekki kveðjurnar, líkti þeim við Baadaer-Meinhof samtökin og Isis-liða samtímans. Vildi svo sjálfur gera minnst úr sínum eigin hlut, sagðist hafa verið heilaþveginn.
Davíð Oddsson ritstjóri Morgunblaðsins tók svo upp brot úr grein Gústafs í leiðara en þar er allt lagt að jöfnu ofstæki yst á vinstri væng, hryðjuverkaöfl og aðild að Evrópusambandinu:
„Í blindum heimi bókstafstrúar er mikilvægara að geta vitnað í línuröð og blaðsíðutal bindis í bókaútgáfu Marx, Leníns, Stalíns og Maós Tsetungs en að sjá dauðann og örbirgðina sem kommúnisminn hefur valdið. Slík veruleikafirring er hættuleg hvaða samfélagi sem er. Í dag birtist angi hennar m.a. hjá hámenntuðu fólki sem vill rústa stjórnarskránni og dýrkar framsal þjóðarinnar í hendur erlendra afla eins og ESB.“
Hjálmtýr Heiðdal, Sigurður Skúlason og Anna Kristín Kristjánsdóttir svara í grein sem birtist í Morgunblaðinu í dag. Þau segja að þarna hafi verið á ferðinni blankir stúdentar með gítar og ljósmyndavél sem hafi gert kröfur um jafnrétti til náms. Þau vísa á bug tilvísunum í hryðjuverkasamtök. Og segja svo að það hafi verið Gústaf sem var róttækastur af öllum:
„Það skyldi þó ekki vera að Gústaf sé sjálfur hræddur um sjálfan sig og sína afstöðu? Einfaldlega vegna þess að hann var „róttækastur“ allra róttækra. Hann vildi ganga lengra og grípa til enn róttækari aðgerða en nokkur annar á þeim tíma. Og hann klauf KSML (Kommúnistasamtökin marxistarnir-lenínistarnir) á sínum tíma og stofnaði KSMLb (þar sem b stóð fyrir byltingarsinna), af því að KSML voru ekki nógu róttæk að hans mati. Hann var sá eini sem t.d. talaði um stéttarhatur verkalýðsins og ögraði andstæðingum sínum með krepptum hnefa hrópandi Stalín, Stalín.“
Margt virkar kómískt í sögu vinstri hópanna sem voru til á árunum upp úr 1970, klufu sig þvers og kruss og deildu ákaft um marx-leníníska kenningu – þarna maóistar af fleiri en einni sort og trotskíistar sem aðhylltust 4. alþjóðasambandið og áhangendur Envers Hoxa í Alabaníu. Margir þeirra sem voru í fremstu röð byltingarmanna á þessum árum urðu síðar ráðsettir borgarar og hafa jafnvel komist til mikilla áhrifa í samfélaginu. Þeim er misjafnlega ljúft að rifja þetta upp.
En það verður að segja að skemmtilegasta sagan í umræddri heimildarmynd er einmitt um téðan Gústaf Adolf. Það var þegar lögreglan var búin að handtaka íslenska róttæklingahópinn og yfirheyrði hann. Sænsku lögreglumennirnir voru ekkert sérlega fjandsamlegir, stúdentarnir sluppu auðvitað frekar vel frá tiltækinu, en þó hnykkti þeim við þegar einn Íslendingurinn kynnti sig sem Gústaf Adolf. Þótti það ekki sniðugt.
Konungur Svíþjóðar á þeim árum hét einmitt Gústaf Adolf.
