Kristján Þór Júlíusson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, hefur lagt fram á Alþingi frumvarp til laga um veiðigjald. Meginmarkmið frumvarpsins er „að færa álagningu veiðigjalds nær í tíma þannig að gjaldtakan sé meira í takt við afkomu sjávarútvegsfyrirtækja og að stjórnsýsla með álagningu veiðigjalds verði einfaldari, skilvirkari, gegnsærri og áreiðanlegri. Þá er gjaldhlutfall veiðigjalds óbreytt frá gildandi lögum,“

segir í tilkynningu.

Helstu breytingar sem frumvarpið kveður á um eru eftirfarandi:

Annmarkar á álagningu veiðigjalds lagaðir

Útreikningar færðir nær í tíma og veiðigjald ákveðið fyrir almanaksár. Ákvörðun veiðigjalds verður þannig byggð á árs gömlum gögnum um afkomu sjávarútvegsfyrirtækja í stað um tveggja ára líkt og nú er.

Stjórnsýsla einfölduð og bætt

Útreikningur veiðigjalds og álagning fært til Ríkisskattstjóra og veiðigjaldanefnd lögð niður. RSK getur nýtt villuprófun í skattframtölum og sannreynt með öðrum leiðum þau gögn sem aðilar skila til RSK. Þá mun RSK árita allar upplýsingar í greinargerð með skattframtali sem rekstraraðilar í sjávarútvegi skila þegar hún er opnuð og auðvelda þannig eigendum fiskiskipa þessi skil.

Með því að færa úrvinnslu reiknistofns veiðigjalds til RSK, byggða á rekstrarupplýsingum sem sjávarútvegsfyrirtæki skila inn samhliða skattframtali, verða ákvarðanir veiðigjaldsins byggðar á haldbærari gögnum og upplýsingum en hagtölur Hagstofu veita og hægt er að færa ákvörðun gjaldsins nær innheimtu þess. Þannig verður reiknistofn veiðigjalds gegnsærri og auðskiljanlegri en reiknistofn gildandi laga.

Veiðigjald eingöngu lagt á veiðar

Í frumvarpinu er lögð til sú breyting að hagnaður fiskvinnslu komi ekki til útreiknings veiðigjalds líkt og nú er. Núverandi fyrirkomulag hefur verið gagnrýnt, m.a. hefur verið bent á í þessu samhengi að fiskvinnsla sé ekki hluti af auðlindanýtingu.

Útreikningur aflaverðmætis frystiskipa vegna vinnsluþáttar einfaldaður.

Dregið úr flækjustigi veiðigjalds

Veiðigjald á lítið veiddar tegunda einfaldað og tegundir utan aflamarks undanskildar veiðigjaldi (að undanskildum makríl). Nytjastofnar sem ekki eru í aflamarki veiðast oftast sem meðafli og aðeins í litlum mæli. Af þeim sökum er erfitt að meta sérstaklega raunverulega afkomu af veiðum þeirra og útreikningar á gjaldstofni þeirra oftar en ekki fjarska fjarri raunveruleikanum. Þá getur gjaldtaka á þessar tegundir dregið að nauðsynjalausu úr sókn og aukið hættu á brottkasti. Um er að ræða litlar fjárhæðir í heildarsamhengi veiðigjalds.

Fjárfestingar í sjávarútvegi

Tekið verður tillit til fjárfestinga í sjávarútvegi við útreikning á gjaldstofni veiðigjalds enda felast sameiginlegir hagsmunir ríkisins og útgerðar til langframa í öflugum fjárfestingum.

Minni sveiflur á álagningu veiðigjalds

Þær breytingar sem gerðar eru á forsendum veiðigjaldsins leiða til þess að minni sveiflur verða á álagningu veiðigjalds, en það hefur verið ein helsta gagnrýnin á núverandi álagningu. Þannig verður meira samræmi á milli annars vegar afkomu sjávarútvegsfyrirtækja og hins vegar fjárhæðar veiðigjalds á hverjum tíma.