Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra ítrekaði mikilvægi farsællar niðurstöðu Brexit-viðræðna á fundi með aðalsamningamanni Evrópusambandsins í Brussel í dag. Guðlaugur Þór stýrði fundi EES-ráðsins í Brussel fyrir hönd EFTA-ríkjanna þriggja sem eru aðilar að EES-samningnum. Á fundinum báru tveggja stoða kerfi EES og málefni Brexit hæst.
Utanríkisráðherra lýsti á fundinum hve mikilvægt EES-samstarfið hefði reynst ríkjunum þremur á þeim aldafjórðungi sem liðinn væri frá gildistöku samningsins. Um leið lagði hann áherslu á að á þeim viðsjárverðum tímum sem nú væru uppi í fríverslun í heiminum væri brýnt að aðildarríki EES stæðu vörð um þetta samstarf. Að undanförnu hefðu komið fram áskoranir í tengslum við svokallað tveggja stoða kerfi EES-samningsins, grundvallarforsendu samstarfsins, þegar valdheimildir væru færðar frá aðildarríkjum ESB til stofnana sambandsins.
„Upp á síðkastið hefur orðið æ erfiðara að finna lausnir sem grundvallast á tveggja stoða kerfi EES-samningsins þegar slíkar valdheimildir eru færðar í samninginn,“
sagði Guðlaugur Þór. Þessi þróun samræmist illa stjórnarskrám Íslands og annarra EES-EFTA ríkja:
„Þróunin undanfarin misseri hefur valdið óróa og það eru áhöld um hversu langt Ísland getur gengið í að fallast á lausnir sem vega að tveggja stoða kerfinu,“
sagði Guðlaugur Þór á fundinum.
Á EES-ráðsfundinum var enn fremur farið yfir stöðu ýmissa mála sem eru á borði EES-ríkjanna, þar á meðal málefni tengd útgöngu Breta úr ESB, framlög EES-EFTA ríkjanna til innviðauppbyggingar í nýjustu aðildarríkjum ESB sem og persónuverndarlöggjöfina sem tekur gildi á EES-svæðinu innan skamms.
Efnt var til sérstakra umræðna um stöðuna í samningaviðræðum Breta og Evrópusambandsins á lokuðum fundi utanríkisráðherra EES-EFTA ríkjanna með Michel Barnier, aðalsamningamanni Evrópusambandsins. Þar lagði Guðlaugur Þór áherslu á hve brýnt væri að ná fram farsælli niðurstöðu, bæði hvað varðar sjálfan viðskilnaðinn sem og framtíðarfyrirkomulag viðskipta ESB og Bretlands eftir útgönguna. Lýsti utanríkisráðherra því góða samstarfi sem EES-EFTA ríkin ættu við Breta um útfærslu bráðabirgðatímabilsins sem hefst eftir útgöngu þeirra í mars og þeim ríku hagsmunum sem væru í húfi, ekki síst hvað varðar réttindi borgara EES-EFTA ríkjanna.
„Þetta var afar gagnlegur fundur og mikilvæg skoðanaskipti við Barnier og hans fólk. Brexit er mjög stórt mál og framkvæmdastjórn ESB er fyllilega meðvituð um hvað er í húfi fyrir Ísland og hin EFTA-ríkin á næstu misserum. Við upplýstum Barnier um þá miklu vinnu sem væri í gangi í okkar stjórnsýslu og ég lagði áherslu á að Ísland væri lausnamiðað í þeirri flóknu vinnu sem framundan er,“
sagði ráðherra.
Auk Guðlaugs Þórs Þórðarsonar utanríkisráðherra tóku þær Ine Marie Eriksen Søreide, utanríkisráðherra Noregs, og Aurelia Frick, utanríkisráðherra Liechtehstein, þátt í fundinum. Emil Karanikolov, efnahagsmálaráðherra Búlgaríu, sem nú fer með formennsku í ráðherraráði ESB, var fulltrúi ESB, auk embættismanna utanríkisþjónustu ESB (EEAS).
