Jón Steinar Gunnlaugsson ritar:

Fimmtudaginn 6. desember voru kveðnir upp tveir dómar í Hæstarétti, þar sem viðurkennd var skaðabótaábyrgð íslenska ríkisins vegna úthlutunar á makrílkvóta. Dómarnir voru vel rökstuddir með einföldum og skýrum hætti. Ráðherra hafði farið út fyrir lagaheimildir sínar þegar hann úthlutaði kvótanum á árinu 2010.

Sú regla gildir í íslensku réttarkerfi að ráðherrar sækja valdheimildir sínar til settra laga. Þeir mega ekki gera annað við stjórnsýslu sína en það sem lögin heimila þeim. Niðurstaða réttarins byggði á þessari grunnreglu.

Þá er tekið í Morgunblaðinu viðtal við ráðherrann sem þarna var talinn hafa farið ranglega með vald sitt með því að virða ekki takmörk valdheimilda sinna þegar hann úthlutaði kvótanum. Hann segist vera ósammála dómunum. Einhver hefði þá haldið að hann vildi færa fram röksemdir til stuðnings þeirri afstöðu að hann hefði haft lagaheimildir til að gera það sem hann gerði. Hann vék hins vegar ekkert að þessu. Hann tefldi bara fram röksemdum um að honum hefði þótt skynsamlegt að úthluta kvótanum eins og hann gerði vegna atvika í mannlífinu á þeim tíma.

Það er lykilatriði að sitjandi ráðherrar skilji hvaða takmarkanir gilda við meðferð ráðherravalds. Slíkur skilningur virðist ekki hafa komið við sögu við ákvarðanir um úthlutun makrílkvóta á árinu 2010. Afleiðingin er sú að íslenska ríkinu og þar með skattgreiðendum þessa lands var valdið stórfelldu fjárhagstjóni með þessum ákvörðunum.

Þeir sem nú sitja í ráðherrastólum ættu að reyna að læra af þessu og forðast að beita valdi sínu án skýrra lagaheimilda.

Jón Steinar Gunnlaugsson er lögmaður.