Guðmundur Kristjánsson, forstjóri HB Granda, og aðaleiganda Útgerðarfélags Reykjavíkur, áður Brims, skrifar um veiðigjöldin í Morgunblaðið í dag. Hann hrekur þann „misskilning“ að veiðigjöld séu lögð á útgerðarfyrirtæki; þau séu í raun lögð á fisktegundir, síðan fái útgerðarfyrirtækin reikning frá Fiskistofu sem byggður sé á veiði hvers skips fyrir hvern mánuð. Gjaldið sé mishátt eftir fiskitegundum og gjaldið sé ákveðið eftir afar flókinni formúlu.
Guðmundur hefur áhyggjur af þessari aðferð:
„Það sem undirritaður hefur áhyggjur af og hefur reyndar reynt að benda á margoft á síðastliðnum árum er að þetta veiðigjald er mjög ósanngjarnt. Þegar grannt er skoðað þá er gríðarlegur munur á veiðigjaldi á milli fisktegunda. Gjaldskráin er birt opinberlega og er hægt að sjá hana á heimasíðu Fiskistofu. Ástæða þess að það er svona mikill munur á veiðigjaldi á hverja fisktegund er hvernig stjórnvöld ákváðu reiknigrunn sem notaður er til viðmiðunar til að finna út veiðigjald á hverja fisktegund. Þessi reiknigrunnur minnir mig svolítið á þegar Bakkabræður reyndu að bera birtu inn í hús sitt í fötu,“
segir Guðmundur og gagnrýnir aðferðafræðina:
„Þessi reiknigrunnur byggist í einföldu máli á því að reikna afkomu fiskiskips af veiðum á hverri fisktegund í hverri veiðiferð. Við ákvörðun á verðmæti hverrar fisktegundar er miðað við aflaverðmæti hverrar fisktegundar yfir bryggjukantinn þegar afla er landað í fiskihöfn. Ekkert tillit er tekið til hvort þetta er afurð eða hvort þetta er hráefni til frekari vinnslu í fiskvinnslu í landi.“
Guðmundur segir þetta leiða til ósanngjarns gjalds milli tegunda:
„Ef fisktegund er unnin um borð í fiskiskipi er henni landað sem endanlegri afurð og það verður til um borð í fiskiskipinu verðmætaaukning við að framleiða afurð úr hráefni fisksins. Reiknigrunnur stjórnvalda tekur ekki tillit til þess að þarna er um verðmætaaukningu að ræða sem verður til úti á sjó. Ef fisktegund er landað sem óunnið hráefni í höfn og unnin í fiskvinnslu í landi þar sem verðmætaaukning verður til þá kemur sú verðmætaaukning ekki inn í reiknigrunn stjórnvalda þegar fundið er út veiðigjald á hverja fisktegund. Það leiðir til þess að fisktegundir sem eru unnar eru úti á sjó fá hærri veiðigjöld en fisktegundir sem eru unnar í landi.“
Guðmundur segir að í opinberri umræðu sé alltaf talað um hvað sjávarútvegurinn skapi mikla verðmætaaukningu með veiðum og vinnslu á fiskistofnum okkar:
„En svo er gjaldinu skipt niður eftir Bakkabræðraleiðinni. Afleiðingin er að það er verið að selja úr landi okkar stærstu og bestu fiskiskip sem hafa verið að vinna fisktegundir úti á sjó og skila oft hæstu verði á ákveðnum fisktegundum á kröfuhæstu mörkuðum um allan heim. Þessi fiskiskip hafa verið mönnuð af mjög reyndum sjómönnum og þessir sjómenn hafa verið mjög tekjuháir og þar af leiðandi háir skattgreiðendur í sínum samfélögum. Einnig hafa þessi fiskiskip og sjómenn sótt afla á fjarlægð mið sem okkar minni fiskiskip hafa ekki getað sótt. Þessi ákveðni skipaflokkur hefur skilað þjóðarbúinu miklum verðmætum á síðustu áratugum og það er mikil þekking til í þessum skipaflokki sem mjög óskynsamlegt er að leggja af vegna skammsýni stjórnvalda í dag.“
Þá segir Guðmundur þörf á lagabreytingum:
„Þessi aðferðafræði sem nú er í gildi við að skipta heildarveiðigjöldum niður á fisktegundir mun að mínu mati skaða íslenskan sjávarútveg og þjóðina í heild á næstu árum og áratugum verði ekkert gert. Það er mikilvægt núna að í meðferð Alþingis á nýjum lögum um veiðigjöld verði hugsað út í þessa aðferðafræði sem ég tel að sé röng og muni skerða lífskjör Íslendinga þegar fram í sækir verði ekki breyting á.“
