Borgarbókasafnið spyr þeirra skemmtilegu spurningar á vef sínum hvaða bók hafi valdi manni andlegu áfalli í æsku?

Fékkstu sjokk þegar Dumbledore dó? Glataðirðu sakleysinu þegar þú last Svona verða börnin til? Við viljum vita hvaða bók lagði sálarlíf þitt í rúst sem barn…. og vonum auðvitað að það hafi náð sér aftur á strik síðan!

Þetta er spurning sem hefur oft borið á góma í mínum vinahópi – kannski frekar fyrr á árum þegar barnabækurnar voru ferskari í minninu.

Sjálfur las ég heil kynstur sem barn, kláraði eiginlega útibú Borgarbókasafnsins í gömlu Verkamannabústöðunum og fór þá að venja komur mínar í hina fögru villu við Þingholtsstræti.

En fyrst í hugann hjá mér komu tvær bækur:

Bláskjár, þýsk bók, kom víst fyrst út á íslensku 1915 og síðan í mörgum útgáfum. Fjallar um bláeygðan og ljóshærðan dreng sem er rænt af dökku flökkufólki, væntanlega sígaunum, og geymdur í helli. Foringinn heitir Svarti-Eiríkur.  Þessi bók þykir ekki góð latína í dag – hún er ansi rasísk. En kallaði fram angist hjá börnum sem lásu hana á sínum tíma.

Hitt sem ég nefni eru Hjaltabækurnar eða Sagan hans Hjalta litla eftir Stefán Jónsson. Stefán var afar góður höfundur sem skrifaði barnabækur í raunsæisstíl. En það gat verið dálítið yfirþyrmandi fyrir börnin. Mér fannst kaflinn þar sem Hjalti verður að skiljast við móður sína alveg hræðilegur og gat eiginlega ekki lesið neitt eftir Stefán lengi eftir.

Og, já, ekki má ég gleyma Alfinni álfakóngi. Hún var eftir Rotman, sem líka samdi Dísu ljósálf og Dverginn Rauðgrana. Allar eru þær hryllilegar. Sonur Alfinns, Trítill,  týnir föður sínum og það fékk á mig – og svo gerist þetta allt í heimi þar sem öll stærðarhlutföll eru mjög skrítin og margir sem liggja á því lúalagi að gera litlum börnum mein.