Stærðfræðingurinn Þorkell Helgason hefur reiknað út hvernig úrslit borgarstjórnarkosninganna hefðu farið ef ekki væri hinni umdeildu en lögbundnu d´Hondt aðferð beitt við röðun sæta kjörinna fulltrúa. Þetta má sjá á heimasíðu hans.
Ýmsar reikniaðferðir eru til sem notast er við í kosningum víða um heim. Þorkell tiltekur aðferðirnar Sainte-Laguë, Norrænan Laguë, Hare og Droop, en segir að d´Hondt aðferðin skeri sig úr, þar sem hún sé sú eina sem gefi aðra niðurstöðu en hinar fjórar, sé horft til borgarstjórnarkosninganna.
Þannig má sjá að ef einhver önnur aðferð en d´Hondt aðferðin hefði verið notuð, hefði Framsóknarflokkurinn náð inn manni í Reykjavík og Sósíalistar hefðu náð inn tveimur mönnum í stað eins.
Þá hefði Sjálfstæðisflokkurinn náð inn sjö í stað átta og Samfylkingin hefði fengið sex menn í stað sjö.
Engu hefði breytt fyrir aðra flokka hvaða aðferð er notuð.
Úthlutuð sæti | ||||||||||
B
Framsókn |
C
Viðreisn |
D
Sjálfstæðisfl. |
F
Flokkur fólksins |
J
Sósíalistar |
M
Miðflokkur |
P
Píratar |
S
Samfylking |
V
Vinstri græn |
Alls | |
d’Hondt | 2 | 8 | 1 | 1 | 1 | 2 | 7 | 1 | 23 | |
Sainte-Laguë | 1 | 2 | 7 | 1 | 2 | 1 | 2 | 6 | 1 | 23 |
Norrænn Laguë | 1 | 2 | 7 | 1 | 2 | 1 | 2 | 6 | 1 | 23 |
Hare (stærsta leif) | 1 | 2 | 7 | 1 | 2 | 1 | 2 | 6 | 1 | 23 |
Droop | 1 | 2 | 7 | 1 | 2 | 1 | 2 | 6 | 1 | 23 |
D´Hondt aðferðin hefur fengið nokkra gagnrýni í gegnum árin. Grétar Þór Eyþórsson, prófessor í stjórnmálafræði við Háskólann á Akureyri, sagði hana hagfelldari stærri flokkum, en óhagfellda þeim minni. Til dæmis gæti stór flokkur fengið hreinan meirihluta án þess að vera nálægt því að hafa meirihluta atkvæða.
Þá sagði Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Miðflokksins, að hann hefði endurskoðað trú sína á d´Hondt aðferðinni, eftir að hún kostaði Miðflokkinn fjóra fulltrúa á landsvísu í nýliðnum sveitastjórnarkosningum.
Framsóknarflokkurinn hefur löngum þótt hagnast á d´Hondt aðferðinni í gegnum tíðina og því athyglisvert að sjá hvernig aðferðin verður þeim að falli nú.
Regla d‘Hondts er eignuð nítjándu aldar Belganum Victor d’Hondt (1841-1901). Eins og aðrar svokallaðar deilireglur, er hún þannig útfærð, að deilt er í atkvæðatölu hvers lista með runu deilitalna. Deildunum sem þannig fást er skipað í stærðarröð og er sætum úthlutað til hæstu deildanna, jafnmörgum og sætum sem úthluta skal.
Í reglu d‘Hondts eru deilitölurnar einfaldlega runa heiltalnanna 1, 2, 3 o.s.frv.